„Kolos na glinianych nogach. Sowieckie korpusy zmechanizowane na Białostocczyźnie (lipiec 1940 – czerwiec 1941)” autorstwa Jan Nikołajuk, jest najnowszą publikacją Muzeum Wojska, która poleca się wszystkim pasjonatom broni pancernej.
Literatura poświęcona operacji „Barbarossa” jest liczna, jednak opisy walk prowadzonych na tzw. łuku białostockim stanowią jedynie nieliczne fragmenty. Przebieg walk prowadzonych na Białostocczyźnie w czerwcu 1941 r. nie został jeszcze dokładnie opracowany i opisany.
Niniejsza książka poświęcona jest sowieckiej broni pancernej na terenie Białostocczyzny. Autor przedstawił w niej rozwój w latach 1940-1941 formacji zmechanizowanych oraz podjął próbę ukazania ich roli i udziału w walkach prowadzonych w regionie w pierwszych dniach wojny niemiecko-sowieckiej.
W czerwcu 1941 r. na Białostocczyźnie stacjonowały trzy związki zmechanizowane. Każdy z nich składał się z dwóch dywizji pancernych, dywizji zmotoryzowanej i jednostek korpuśnych. Jednym z takich związków był stacjonujący w rejonie Białegostoku 6. Korpus Zmechanizowany. Był to najsilniejszy związek zmechanizowany w Zachodnim Specjalnym Okręgu Wojskowym i jeden z najsilniejszych w Armii Czerwonej. Posiadał na uzbrojeniu 1/3 czołgów znajdujących się w okręgu, w tym większość nowoczesnych czołgów średnich T-34 i ciężkich KW. Dostawy nowego uzbrojenia nie przełożyły się jednak na podniesienie wartości bojowej jednostek. Panująca w Armii Czerwonej psychoza ochrony wszystkiego przed działaniami szpiegowskimi i sabotażowymi spowodowała, że mimo dostarczenia kilkuset nowoczesnych pojazdów, żołnierze praktycznie nie zapoznali się z nowym sprzętem i nie nauczyli się jego eksploatacji. Sprzęt ten utrzymywany był w tajemnicy. W efekcie, w chwili wybuchu wojny żołnierze nie potrafili efektywnie wykorzystać możliwości nowego uzbrojenia. Brak znajomości właściwości sprzętu doprowadził do wielu strat marszowych i eksploatacyjnych.
W wyniku braku koncepcji użycia, problemów z łącznością i zaopatrzeniem, opisane w pracy korpusy zmechanizowane zostały całkowicie zniszczone. Prowadzone przez nie działania nie przyniosły oczekiwanych efektów. Korpusy straciły co najmniej 1556 czołgów i 437 samochodów pancernych. Wśród nich były 404 nowoczesne, dobrze opancerzone i uzbrojone czołgi KW i T-34. Większość pojazdów została utracona w ciągu pierwszego tygodnia walk, bez kontaktu z czołgami wroga.
Prezentowane wydawnictwo można nabyć w kasie muzeum oraz zamówić mailowo pisząc na adres: sklep@mwb.com.pl
258 str., oprawa twarda, 2025 r., cena – 75 zł