„Między dwiema wojnami 1914-1939”
Panorama 360°
„Między dwiema wojnami 1914-1939” to części ekspozycji, przedstawiająca chronologicznie najstarszy okres poruszany na wystawie stałej. Ekspozycja opowiada o ważnych dla miasta i regionu wydarzeniach związanych z przebiegiem I wojny światowej, wojny polsko-bolszewickiej oraz okresem międzywojennym. Jej budowę oparto na solidnej wiedzy historycznej. Zamierzeniem autorów było przygotowanie wystawy narracyjnej, która oprócz walorów poznawczych, będzie jednocześnie miejscem do prowadzenia działalności edukacyjnej jak i badawczej.
Na podstawie starych zdjęć i pocztówek, wykorzystując drobne elementy scenograficzne odtworzyliśmy fragment przedwojennego Białegostoku z charakterystycznymi dla niego budynkami: Resursą Kupiecką tj. kamienicą na rogu ul. Sienkiewicza i Rynku Kościuszki, kościołem farnym czy hotelem Ritz. W tak przygotowaną scenografię wprowadziliśmy postaci w mundurach jednostek wojskowych. W naszym odczuciu zabieg ten daje zwiedzającemu możliwość wczucia się w atmosferę, uczestnictwa w życiu miasta tamtego okresu. Całość uzupełniają eksponaty – prezentowane zarówno na manekinach, jak i w gablotach wystawienniczych.
Uzupełnieniem ekspozycji jest zastosowana technika audiowizualna. Opierając się na wnioskach z lat ubiegłych, zdecydowaliśmy się na wykorzystanie infokiosku, stanowiącego doskonały nośnik do przekazania treści w rozbudowanej formie. Zwiedzającym udostępniona została również stacja odsłuchowa w postaci zabytkowego telefonu. Po wybraniu odpowiedniego numeru na tarczy, zwiedzający uzyska możliwość odsłuchania w słuchawce jednej ze znanych pieśni wojskowych w wersji tradycyjnej, lub… zmiksowanej współcześnie przez didżeja. Obok stacji umieszczone są opisy w języku Braille’a, z których mogą skorzystać osoby niewidome i słabowidzące.
Na wystawie „Między dwiema wojnami 1914-1939” udostępniamy zwiedzającym cyfrowe reprodukcje dzieł sztuki przy wykorzystaniu fotografii o dużej rozdzielczości. Dzięki tej technologii stworzyliśmy galerię, w której nie tylko można oglądać dzieła J. Kossaka, L. Winterowskiego czy A. Trzeszczkowskiego (wszystkie ze zbiorów Muzeum), ale też śledzić w dużym zbliżeniu ich najdrobniejsze szczegóły. Analiza faktury obrazu czy poszczególnych pociągnięć pędzla staje się przygodą, dostępną nie tylko dla wykształconych historyków sztuki.
01. Po raz pierwszy, po raz drugi… Sprzedana! Szabla polska wz. 34
02. A Pan wie kim był Józef Marjański?
03. Wywiad z piłkarzem Antonim Komendo Borowskim
04. Wspomnienia Marii Dąbrowskiej z Białegostoku
05. Tak jest! Wszystko o karabinie Mauser
06. Mieczysław Bohdan Lepecki (adiutant J. Piłsudskiego) wspomina walki o Białystok 1920 r.
07. Ritz. Hotel nie byle jaki
08. Sztandar przechowany w ziemi
„Przeciw dwóm wrogom. Militarne dzieje Podlasia i jego mieszkańców w latach 1939-1956”
Panorama 360°
Zadaniem tej wystawy nie jest opisanie całych dziejów II wojny światowej, lecz wybranych aspektów związanych z szeroko rozumianym regionem Podlasia oraz ludźmi z niego się wywodzącymi. Składają się na nią naturalnej wielkości dioramy, wielkoformaowe zdjęcia oraz kioski multimedialne. W licznych gablotach znajdują się eksponaty – od uzbrojenia, przez umundurowanie po rzeczy osobiste żołnierzy. Wystawa podzielona jest na sześć dioram, przedstawiających w dynamiczny sposób jednostki różnych armii, biorących udział w II wojnie światowej:
– Wrzesień 1939 – pierwsza diorama to stanowisko ciężkiego karabinu maszynowego z dwu osobową załogą. Przedstawia ona obronę łomżyńskiego 33. pułku piechoty pod Nowogrodem 8-10 września.
– Dwóch wrogów – część dioram poświęcona jest żołnierzom armii okupujących tereny Podlasia. Wśród nich można znaleźć żołnierza Armii Czerwonej z oddziałów wkraczających do Białegostoku w 1939 r. oraz podporucznika Wehrmachtu z walk na tzw. łuku białostockim w ramach Operacji Barbarossa w czerwcu 1941 r.
– Monte Cassino – wielu żołnierzy walczących w tej bitwie pochodziło z północno-wschodnich Kresów II Rzeczypospolitej. Służyli oni w 5. Kresowej Dywizji Piechoty. Wśród nich był także urodzony w Białymstoku ostatni Prezydent RP na uchodźstwie – Ryszard Kaczorowski. Diorama przedstawia obsługę karabinu maszynowego Bren na pozycji, zbudowanej z autentycznych kamieni przywiezionych z miejsca bitwy.
– Front Wschodni 1944-1945 – latem 1944 r. przez Białystok, po raz trzeci podczas tej wojny, przeszedł front. Na dioramie można zobaczyć manekin w mundurze młodszego lejtlanta – artylerzysty Armii Czerwonej. Kolejny manekin przestawia grenadiera z 286. Dywizji Piechoty w mundurze zimowym podczas walk na linii rzeki Narew w styczniu 1945 r.
– Łużyce 1945 – kolejna diorama przedstawia 9. Drezdeńską Dywizję Piechoty, czyli największą jednostkę tzw. Ludowego Wojska Polskiego, organizowaną w Białymstoku. W kwietniu 1945 r. brała ona udział w bitwie pod Budziszynem, jednej z najkrwawszych, w jakich walczyło Wojsko Polskie podczas II wojny światowej.
– Podziemie niepodległościowe – ostatnia diorama przedstawia epizod historii II wojny światowej dotychczas nieobecny na wystawie w Muzeum Wojska, mianowicie powojenne podziemie niepodległościowe. Jeszcze kilka lat po zakończeniu II wojny światowej, na Podlasiu dochodziło do walk między uzbrojonymi grupami podziemnymi a organami bezpieczeństwa.
01. Ryszard Kaczorowski – białostoczanin, harcerz, żołnierz 3. DSK, ostatni Prezydent RP na uchodźstwie. Wspomnienia czyta Piotr Dąbrowski.
02. Bernard Wasilewski – białostoczanin, oficer 10. Pułku Ułanów Litewskich. Relację czyta Przemysław Sadowski
03. Ewa Kracowski – białostoczanka, uczestniczka powstania w białostockim getcie. Relację czyta Anna Romantowska
04. Kazimierz Czaplo ps. „Irys” – białostoczanin, żołnierz Armii Krajowej. Relację czyta Adam Woronowicz
05. Antoni Jabłoński – mieszkaniec Suraża, żołnierz 1. Dywizji im. T. Kościuszki. Relację czyta Edward Linde-Lubaszenko
06. Stanisław Jurkiewicz – białostoczanin, żołnierz 3. Dywizji Strzelców Karpackich. Relację czyta Paweł Małaszyński
„Wojsko Polskie 1956-2010”
Panorama 360°
Wystawa Wojsko Polskie 1956-2010 ukazuje ewolucję umundurowania i wyposażenia Wojska Polskiego w II poł. XX w. Nie pominięto kwestii udziału Wojska Polskiego w misjach bojowych NATO oraz misjach pokojowych ONZ, które w znaczący sposób wpłynęły na zmianę wyposażenia polskich żołnierzy w ciągu ostatnich kilku lat.
Ekspozycję tworzą manekiny w pełnym umundurowaniu, wyposażeniu i uzbrojeniu. Aranżacje inspirowane były jednostkami stacjonującymi w Białymstoku: 2. Podlaski Pułk Łączności Wojsk Wewnętrznych, 25. Pułk Zabezpieczenia Łączności Naczelnego Dowództwa, 18. Brygada Zmechanizowana i 18. Pułk Rozpoznawczy. Poza tym prezentujemy jednostki stacjonujące w miastach regionu północno-wschodniej Polski: Ełku, Zambrowa i Ciechanowa.
Wystawa „Wojsko Polskie 1956-2010” została zaaranżowana na scenografię magazynu wojskowego z betonowymi ścianami z widocznymi odciskami szalunku oraz wiązkami kabli. Charakter wzmacnia właściwie dobrane oświetlenie. Gabloty zostały wykonane ze starych, wojskowych skrzyń magazynowych o zróżnicowanych gabarytach.