Komendy powiatowe pp

Jednym z najważniejszych zadań pierwszego komendanta Policji Państwowej okręgu białostockiego było zorganizowanie organów niższego szczebla w postaci policyjnych komend powiatowych i posterunków gminnych. W myśl przepisów prawnych ustawy z 24 VII 1919 r. każdy komendant powiatowy w zakresie bezpieczeństwa publicznego podporządkowany był decyzjom kierownika miejscowych władz administracyjnych I instancji – starostom, a w większych miastach- komisarzom rządowym. Jego typowymi czynnościami służbowymi było załatwianie wszelkich spraw związanych z organizacją administracji komendy, zaopatrzeniem, uzupełnieniami i wyszkoleniem funkcjonariuszy policji w powiecie. W wykonaniu powyższych zadań kierować się musiał ściśle określonymi rozkazami wychodzącymi od przełożonego komendanta okręgowego. W ważnych sprawach konsultować się mógł z nim bezpośrednio drogą służbową na organizowanych w siedzibie Komendy Okręgowej PP w Białymstoku okresowych odprawach komendantów powiatowych.

Jako terenowe urzędy policji komendy powiatowe nie posiadały przesadnie rozbudowanej struktury wewnętrznej. Trzon personalny tworzyli, poza komendantem i jego zastępcą, niżsi funkcjonariusze służby mundurowej oraz grupa urzędników cywilnych, zajmujących się prowadzeniem urzędowej kancelarii. Z racji posiadanego stanowiska komendant powiatowy odpowiadał także za prawidłową funkcjonalność i działalność podporządkowanych mu komisariatów miejskich i zwykłych posterunków policji, lokalizowanych najczęściej przy urzędach gminnych czy stacjach kolejowych. To właśnie na szczeblu tych najmniejszych jednostek koncentrował się cały wysiłek pracy policyjnej, kształtujący w znacznym stopniu efektywność działania terenowych organów bezpieczeństwa publicznego.

Od pierwszych dni powołania V białostockiego okręgu PP rozpoczęto organizowanie powiatowych komend policji w terenie. Mimo odczuwalnego braku środków finansowych udało się do lipca 1920 r. utworzyć je w Augustowie, Białymstoku, Bielsku Podlaskim, Kolnie, Łomży, Ostrołęce, Ostrowi Mazowieckiej, Sejnach, Sokółce, Suwałkach, Grajewie (powiat szczuczyński) i Wysokiem Mazowieckiem. Dalszy rozbudowę struktur policyjnych przerwała na ponad miesiąc wojna polsko-bolszewicka 1920 r., która swym przebiegiem wymusiła konieczną ewakuację białostockiej policji na zachód kraju. Odbudowa struktur na nowo rozpoczęła się po powrocie jednostek policyjnych na Białostocczyznę we wrześniu 1920 r. W lutym następnego roku obszar województwa białostockiego powiększony został dodatkowo o ziemie powiatu białowieskiego, grodzieńskiego i wołkowyskiego. Na mocy urzędowych rozkazów MSW i Komendy Głównej PP komendant okręgowy PP w Białymstoku nakazał zorganizowanie odpowiednich komend powiatowych w Grodnie, Wołkowysku i Białowieży. Od tego momentu Komendzie Okręgowej PP w Białymstoku podporządkowanych było 15 komend powiatowych. Taki stan nie przetrwał jednak zbyt długo. W ramach oszczędności budżetowych do 1931 r. MSW zlikwidowało najmniejsze w okręgu komendy powiatowe PP w Białowieży (1922 r.), Sejnach (1925 r.) i Kolnie (1931 r.). Ponadto z dniem 1 IV 1939 r. komendy policji łomżyńskiej, ostrołęckiej i ostrowskiej w wyniku administracyjnych przesunięć granic województwa włączone zostały do I warszawskiego okręgu PP.