posterunki pp
Najmniejszą jednostką organizacyjną terenowych struktur policji były posterunki gminne, kolejowe, graniczne lub rzeczne. We wszystkich sprawach organizacyjnych i wykonawczych podlegały one komendom powiatowym PP. W odniesieniu do władz administracji państwowej jego komendant otrzymywał polecenia od starosty za pośrednictwem komendanta powiatowego PP. Jako gminny zwierzchnik policji czuł się często nieograniczony w swych kompetencjach na tym szczeblu organizacyjnym, co mogło prowadzić do negatywnych zjawisk nadużywania posiadanej przez siebie władzy. Komendantem posterunku zostawał najczęściej niższy funkcjonariusz policji w stopniu przodownika lub st. przodownika. Dla utrzymania należytego poziomu bezpieczeństwa na terenie gminy podporządkowywano mu odpowiedni personel policyjny, składający się zwykle z liczby 3-6 posterunkowych. Obok powoływanych posterunków gminnych funkcjonowały także inne posterunki specjalistyczne tj. kolejowe, rzeczne lub graniczne. W wyjątkowym warunkach organizowano jeszcze dodatkowo mniejsze jednostki w postaci podposterunków czy wartowni policyjnych, jako nieformalne ekspozytury posterunku gminnego. Wszystkie organa tego typu łączyła jednak jedna wspólna cecha – organizowanie obchodów i patrolowanie terenu dla zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa wewnętrznego. Liczba policyjnych posterunków na obszarze województwa białostockiego była sukcesywnie zmniejszana, co obrazują wyraźnie porównawcze wykazy urzędów policyjnych V okręgu z 1927 r. i 1939 r.
POSTERUNKI POLICYJNE WOJEWÓDZTWA BIAŁOSTOCKIEGO – 1927 R.
Komenda Powiatowa PP w Augustowie – posterunki policyjne: Augustów, Augustów II – post. kolejowy, Bargłów, Hołynka, Kolnica, Lipsk, Łojki, Łosośna, Raczki, Sopoćkinie, Sztabin, Szczebra.
Komenda Powiatowa PP w Białymstoku – posterunki policyjne: Białystok – post. kolejowy, Choroszcz, Czarna Wieś, Dobrzyniewo, Dolistowo, Goniądz, Gródek, Jasionówka, Knyszyn, Lewickie, Michałowo, Starosielce, Supraśl, Suraż, Trzcianne, Wasilków, Zabłudów, Zielona – podposterunek.
Komenda Powiatowa PP w Bielsku Podlaskim – posterunki policyjne: Biała, Białowieża, Bielsk Podlaski, Boćki, Brańsk, Czeremcha, Drohiczyn, Grodzisk, Hajnówka, Kiwaczyn, Kleszczele, Łosinka, Masiew, Mielnik, Milejczyce, Narewka, Narew, Orla, Siemiatycze, Wyszki.
Komenda Powiatowa PP w Grodnie – posterunki policyjne: Berszty, Brzostowica Mała, Brzostowica Wielka, Druskienniki, Dubno, Ejsmonty Wielkie, Hołynka, Hornica, Hoża, Indura, Jeziory, Kamionka, Krynki, Łunno, Marcinkańce, Mosty, Porzecze, Skidel, Wiercieliszki, Wołpa, Zytomla.
Komenda Powiatowa PP w Kolnie – posterunki policyjne: Kolno, Jedwabne, Łyse, Mały Płock, Przytuły, Rogienice, Stawiski, Turośl, Wincenta – post. graniczny, Zbójna.
Komenda Powiatowa PP w Łomży – posterunki policyjne: Łomża – post. kolejowy, Nowogród, Piątnica, Puchały, Rutki Kossaki, Szumowo, Śniadowo, Wizna, Zambrów.
Komenda Powiatowa PP w Ostrołęce – posterunki policyjne: Czerwin, Goworowo, Kadzidło, Myszyniec, Nakły, Nasiadki, Ostrołęka, Rzekuń, Troszyn, Wach.
Komenda Powiatowa PP w Ostrowi Mazowieckiej – posterunki policyjne: Andrzejewo, Brańszczyk, Brok, Długosiodło, Jasienica, Małkinia, Nur, Ostrów Mazowiecka, Poręba, Szulborze-Koty, Wąsewo, Zaręby Kościelne.
Komenda Powiatowa PP w Sokółce – posterunki policyjne: Dąbrowa, Janów, Korycin, Kuźnica, Nowy Dwór, Odelsk, Sokółka, Suchowola, Szudziałowo.
Komenda Powiatowa PP w Suwałkach – posterunki policyjne: Bakałarzewo, Bakaniuk, Berżniki, Filipów, Giby, Janiszki, Jeleniewo, Krasnopol, Przerośl, Puńsk, Rutka-Tartak, Sejny, Suwałki – post. kolejowy, Szypliszki, Tartak, Wiżajny, Wychodne.
Komenda Powiatowa PP w Grajewie (pow. szczuczyński) – posterunki policyjne: Bogusze – post. graniczny, Czarnówek – post. graniczny, Grabowo, Grajewo, Grajewo – post. kolejowy, Lachowo, Pruska, Radziłów, Rajgród, Ruda, Szczuczyn, Wąsosz.
Komenda Powiatowa PP w Wołkowysku – posterunki policyjne: Dobrowola, Izabelin, Jałówka, Krzemienica, Łyskowo, Międzyrzecz, Mścibów, Nowy Dwór, Pieski, Podorosk, Porozów, Roś, Swisłocz, Tarnopol, Tereszki, Wołkowysk, Wołkowysk II – post. kolejowy, Zelwa.
Komenda Powiatowa PP w Wysokiem Mazowieckiem – posterunki policyjne: Ciechanowiec, Czyżew, Dąbrowa Wielka, Kobylin, Łapy, Łupianka Stara, Piekuty, Poświętne, Sokoły, Tykocin, Wysokie Mazowieckie.
Z powyższych wyliczeń wynika, iż w 13 komendom powiatowym podporządkowanych było w tym okresie 180 posterunków gminnych, granicznych i kolejowych. Do połowy 1939 r. wiele z tych jednostek zostało rozwiązanych, a część przeniesiona została z różnych przyczyn do innych miejscowości lub struktur policyjnych sąsiedniego województwa warszawskiego. Z wykazów dyslokacyjnych jednostek PP okręgu białostockiego wynika, iż na kilka dni przed wybuchem II wojny światowej na obszarze dziewięciu powiatów istniało już tylko 130 posterunków gminnych, kolejowych i granicznych, o czym mówi niniejszy wykaz:
Komenda Powiatowa PP w Augustowie – posterunki policyjne: Augustów, Białobrzegi, Bargłów, Hołynka, Lipówka – post. graniczny, Lipsk, Łosośna, Nowinka, Raczki, Reszki – post. graniczny, Sopoćkinie, Sztabin.
Komenda Powiatowa PP w Białymstoku – posterunki policyjne: Choroszcz, Czarna Wieś, Dolistowo, Goniądz, Gródek, Jasionówka, Knyszyn, Kozińce, Lewickie, Michałowo, Starosielce, Supraśl, Suraż, Trzcianne, Wasilków, Zabłudów.
Komenda Powiatowa PP w Bielsku Podlaskim – posterunki policyjne: Bielsk Podlaski, Brańsk, Białowieża, Boćki, Biała, Czeremcha, Drohiczyn, Grodzisk, Hajnówka, Kleszczele, Mielnik, Milejczyce, Narew, Narewka, Orla, Siemiatycze, Wyszki.
Komenda Powiatowa PP w Grodnie – posterunki policyjne: Grodno, Brzostowica Wielka, Brzostowica Stara, Berszty, Druskienniki, Dubno, Ejsmonty Wielkie, Hoża, Indura, Jeziory, Kopciówka, Koleśniki, Łunna, Marcinkańce, Mosty, Porzecze, Skidel, Wiercieliszki, Wołpa, Zydomla.
Komenda Powiatowa PP w Sokółce – posterunki policyjne: Sokółka, Dąbrowa, Janów, Kuźnica, Korycin, Nowy Dwór, Odelsk, Suchowola, Sidra, Szudziałowo;
Komenda Powiatowa PP w Suwałkach – posterunki policyjne: Bakałarzewo, Berżniki, Filipów, Giby, Jeleniewo, Krasnowo, Przerośl, Puńsk, Rutka Tartak, Sejny, Szypliszki, Tartak, Wiżajny, Wychodne.
Komenda Powiatowa PP w Grajewie (pow. szczuczyński) – posterunki policyjne: Bogusze – post. graniczny, Czarnówek – post. graniczny, Grajewo, Grabowo, Białaszewo, Lachowo, Przechody, Rajgród, Radziłów, Szczuczyn, Wąsosz, Wólka Karwowska.
Komenda Powiatowa PP w Wołkowysku – posterunki policyjne: Dobrowola, Izabelin, Jałówka, Krzemienica, Łysków, Mścibów, Międzyrzecz, Nowy Dwór, Podorosk, Porozów, Piaski, Roś, Swisłocz, Stare Lewkowo, Wołkowysk, Wołkowysk – post. kolejowy, Werejki, Zelwa.
Komenda Powiatowa PP w Wysokiem Mazowieckiem – posterunki policyjne: Czyżew, Ciechanowiec, Kobylin Borzymy, Łapy, Poświętne, Piekuty, Sokołów, Szepietowo, Tykocin, Wysokie Mazowieckie, Łupianka Stara.
