19 stycznia 1928 roku
Ukazuje się odezwa programowa nowego, prosanacyjnego ugrupowania Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem Marszałka Józefa Piłsudskiego (BBWR). Osoby, które wchodzą w skład BBWR, pomimo różnych orientacji politycznych, łączy pragnienie wzmocnienia państwa i chęć udzielenia poparcia Piłsudskiemu w tworzeniu gabinetu i rządzeniu. Ugrupowanie to ma również doprowadzić do wsparcia parlamentarnego dla zmiany konstytucji.
Rysunek: „Rok 1928”, w: Z. Czermański, Józef Piłsudski w 13 planszach, Warszawa 1935 r., sygn. MWB/4087/3
26 czerwca 1929 roku
Józef Piłsudski występuje przed Trybunałem Stanu jako świadek w procesie ministra Gabriela Czechowicza. To jedyny taki przypadek w okresie międzywojennym.
Fotografia: „Józef Piłsudski na koniu”, ok. 1930 r., sygn. MWB/D/3428/12
lipiec 1930 r.
Piłsudscy zostają właścicielami dworu w Pikieliszkach, niewielkiej miejscowości położonej około 20 kilometrów na północ od Wilna. Małżonkowie wymieniają go za podwileńskie Świątniki, nadane Marszałkowi jako kawalerowi Orderu Virtuti Militari w 1922 r. Jego żonie, także odznaczonej krzyżem Virtuti Militari, należy się nadział ziemi, z którego Piłsudscy postanawiają skorzystać. Aleksandra Piłsudska: „Dom był zrujnowany, w niektórych pokojach złożone było ziarno, dach przeciekał, więc kiedy przychodziły ulewy musiałam podstawiać miski i wiadra. W sadzie było mnóstwo suchych drzew. Zaraz po zamieszkaniu zajęłam się reperacją dachu i oczyszczeniem ogrodu z suchych drzew. W ciągu tygodnia dach został naprawiony, a suche drzewa wycięte. Ksiądz biskup Bandurski poświęcił nam dwór.” (w: „Cenne, Bezcenne, Utracone” 6/2001)
Fotografia: „Józef Piłsudski na koniu”, 1930 r., sygn. MWB/D/3429/2
styczeń – marzec 1931 roku
Pierwsze miesiące roku Józef Piłsudski spędza na Maderze. Marszałek postanawia udać się na dłuższy wypoczynek z dala od kraju. W trakcie podróży towarzyszą mu jedynie Mieczysław Lepecki (adiutant), Marcin Woyczyński (lekarz) oraz Eugenia Lewicka (lekarka).
Rysunek: „Rok 1931”, w: Z. Czermański, Józef Piłsudski w 13 planszach, Warszawa 1935 r., sygn. MWB/4087/2
listopad 1932 roku
Ministrem Spraw Zagranicznych zostaje jeden z najbliższych współpracowników Marszałka – Józef Beck.
Fotografia: „Marszałek Piłsudski witany przez polskich Żydów w Równym”, Polska, Równe, początek lat 30 XX wieku, sygn. 3428/12
6 października 1933 roku
Józef Piłsudski przebywa w Krakowie, gdzie bierze udział w wielkiej rewii kawalerii na Błoniach. Wydarzenie (przygotowane według pomysłu i scenariusza Marszałka) ma na celu uświetnienie rocznicy zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, ale też demonstrację siły i „potęgi militarnej” Polski.
Fotografia: „Marszałek Piłsudski odbierający defiladę żołnierzy Wojska Polskiego”, Polska, początek lat 30 XX wieku, sygn. MWB/D/4553
1934 rok
Pod koniec roku stan zdrowia Józefa Piłsudskiego mocno się pogarsza. Marszałek często gorączkuje, traci na wadze, źle sypia. Powtarzają się regularnie wymioty i opuchlizna nóg. Po kilku miesiącach namów lekarzy i bliskich Piłsudski decyduje się wykonać badania u prof. Karla Wenckebacha, znanego specjalisty od chorób nowotworowych z Wiednia. Ten bez wątpliwości diagnozuje u Marszałka raka wątroby.
Rysunek: „Rok 1934”, w: Z. Czermański, Józef Piłsudski w 13 planszach, Warszawa 1935 r., sygn. MWB/4087/12
12 maja 1935 roku
W Belwederze, w wieku 68 lat, umiera Marszałek Józef Piłsudski. Przyczyną zgonu jest choroba nowotworowa.
Stanisław Żukowski „Portret Józefa Piłsudskiego”, obraz olejny, Polska, lata 30 XX wieku, sygn. MWB/1733
[31 maja o godzinie 2:45 przez Białystok przejeżdżał pociąg wiozący do Wilna serce Józefa Piłsudskiego w srebrnej urnie. Na dworcu zebrały się delegacje ze sztandarami i wojsko. Pociąg zatrzymał się na kilka minut, a urna z sercem była widoczna przez otwarte okno]
Wybrana bibliografia:
Janusz Cisek, Józef Piłsudski, Warszawa 2007
Juliusz L. Englert, Józef Piłsudski. Komendant-Naczelnik Państwa-Pierwszy Marszałek Polski, Londyn 1991
Andrzej Garlicki, Józef Piłsudski 1867-1935, Warszawa 1988
Mieczysław B. Lepecki, Józef Piłsudski na Syberji, Warszawa 1936
Mieczysław Pruszyński, Tajemnica Piłsudskiego, Warszawa 1997
Włodzimierz Suleja, Józef Piłsudski, Wrocław 1995
Strony www:
http://dzieje.pl
http://jpilsudski.org
http://www.muzeumpilsudski.pl