Od początku Niemcy traktowali ziemie polskie jako zdobycz wojenną, które wg. słów samego Adolfa Hitlera, należało bez miłosierdzia wyeksploatować, czyniąc z nich rumowisko pod względem gospodarczym, społecznym, kulturalnym i politycznym. Na mieszkańców polskich wsi nałożono kontrybucję, czyli obowiązek dostaw żywności dla armii niemieckiej. Działania te rujnowały gospodarstwa i doprowadzały ludność do nędzy. Mieszkańcy miast narażeni byli na codzienne łapanki, czyli niespodziewane akcje porywania Polaków prosto z ulic. Zbrodnicza działalność wymierzona była przede wszystkim w inteligencję: więziono i mordowano profesorów, działaczy politycznych, weteranów wojennych, urzędników, literatów. Miejsca takie jak Palmiry, Pawiak czy aleja Szucha, stały się symbolami niemieckiego terroru i budziły grozę wśród mieszkańców okupowanych terenów. Takich miejsc w całej Polsce były dziesiątki.
Na terenach wschodnich, zajętych przez ZSRS, także dominował opresyjny charakter okupacji. Mieszkańcy byli poddani powszechnej i przymusowej paszportyzacji oraz sowietyzacji. Osoby związane z aparatem władzy II RP więziono, rozstrzeliwano lub wysłano z całymi rodzinami w odległe terytorium ZSRS, gdzie panowały nieludzkie warunki bytowe. Na całym terenie dawnej II RP, usuwane były Polskie symbole narodowe, niszczone były pomniki.
22 czerwca 1941 r. w wyniku agresji III Rzeszy na ZSRS, na teren Białostocczyzny ponownie wkroczyli Niemcy. Rozpoczął się okres drugiej niemieckiej okupacji: wywózki na przymusowe roboty do Rzeszy, budowanie gett, eksterminacja Polaków i Żydów.

Niemiecka administracja realizowała plan okupacyjny z ogromną dokładnością.