1942

Na zdjęciu: Żołnierze 5. Kresowej Dywizji Piechoty, Irak, 1942 r. Fotografia ze zbiorów Muzeum Wojska w Białymstoku, nr inw. MWB/D/2818

Na zdjęciu: Żołnierze 5. Kresowej Dywizji Piechoty, Irak, 1942 r. Fotografia ze zbiorów Muzeum Wojska w Białymstoku, nr inw. MWB/D/2818

15.01.–25.02. Przejazd oddziałów Armii Polskiej do republik azjatyckich, wyznaczonych przez władze sowieckie jako nowe miejsce postoju. W trakcie transportu do Kazachstanu, Uzbekistanu i Kirgizji zmarło wielu żołnierzy.

6.03. Sowieci zawiadomili o zmniejszeniu liczby racji żywnościowych do 26 000 porcji. Kilkanaście dni później gen. W. Anders i płk Leopold Okulicki zostali przyjęci przez Józefa Stalina. W trakcie spotkania dowódca armii uzyskał zgodę na zwiększenie racji do 44 000, a nadwyżka żołnierzy miała być ewakuowana do Persji.

17.03. Dowództwo armii polskiej utworzyło Radę Opieki Społecznej dla polskich cywilów; komitety objęły działalnością ok. 370 000 osób.

24.03.–4.04. Pierwsza ewakuacja: przez Krasnowodzk do Iranu trafiło ponad 33 000 żołnierzy, ok. 11 000 osób cywilnych (w tym 3000 dzieci).

5.04. Pozostający w ZSRS obywatele polscy otrzymali zakaz podróżowania. Pogorszyła się także sytuacja żywieniowa polskich żołnierzy.

Czerwiec. Wielka Brytania negocjowała z ZSRR ewakuację żołnierzy armii polskiej do Iranu, a następnie Iraku. Wzmacniając brytyjską 8. Armię miała pomóc w ochronie pól naftowych przed Niemcami.

2.07. Brytyjski Minister Spraw Zagranicznych powiadomił polskie władze o zgodzie ZSRS na ewakuację.

5-25.08. Druga ewakuacja Armii Polskiej objęła 44 832 żołnierzy i 25 457 osób cywilnych. Na radzieckich statkach „Kaganowicz” i „Żdanow” ewakuowani Polacy trafili przez Morze Kaspijskie do Pahlevi w Iranie. W miejscowym obozie żołnierze otrzymali mundury tropikalne i przeszli kwarantannę. W ZSRS pozostały polskie biura wojskowe, ale i one wkrótce zostały ewakuowane.

12.09. Na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza gen. W. Sikorskiego, z połączenia Wojska Polskiego na Środkowym Wschodzie i Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS powstała Armia Polska na Wschodzie. Jej dowódcą został gen. W. Anders.

Październik–listopad. Armia Polska na Wschodzie liczy ok. 74 000 żołnierzy oraz 4 500 junaków (młodocianych) i ochotniczek Pomocniczej Służby Kobiet. W jej skład weszły 4 dywizje: 3. Strzelców Karpackich (3. DSK), 5. Kresowa Piechoty (5. KDP), 6. Lwowska Piechoty (6. DP) i 7. Piechoty (7. DP) oraz Centrum Wyszkolenia Armii. Całość sił rozmieszczona była w północno-wschodnim Iraku. Rozpoczęło się programowe szkolenie.